संजय गांधी निराधार अनुदान योजना: २,५०० रुपये मासिक पेन्शनचा शुभारंभ

महाराष्ट्र सरकारने सामाजिक न्याय आणि विशेष सहाय्य विभागांतर्गत संजय गांधी निराधार अनुदान योजना अंतर्गत एक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. या योजनेअंतर्गत आता पात्र लाभार्थ्यांना मासिक २,५०० रुपये पेन्शन मिळणार आहे. हा निर्णय विशेषतः दिव्यांग बांधवांसाठी आणि इतर निराधार व्यक्तींसाठी क्रांतिकारी ठरणार आहे. या योजनेचा उद्देश समाजातील दुर्बल घटकांना आर्थिक आधार प्रदान करणे आणि त्यांचे जीवनमान उंचावणे हा आहे.

योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये

संजय गांधी निराधार अनुदान योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी खालील व्यक्तींसाठी आर्थिक मदत प्रदान करते:

• निराधार पुरुष आणि महिला (वय १८ ते ६५ वर्षे)
• अनाथ मुले
• सर्व प्रकारचे दिव्यांग (अंध, अपंग, इ.)
• गंभीर आजारांनी ग्रस्त व्यक्ती (क्षयरोग, कर्करोग, एड्स, कुष्ठरोग, सिकल सेल रोग इ.)
• निराधार विधवा (शेतकऱ्यांच्या आत्महत्याग्रस्त विधवांसह)
• घटस्फोटित किंवा घटस्फोट प्रक्रियेत असलेल्या महिला (ज्यांना पोटगी मिळत नाही)
• वेश्याव्यवसायातून मुक्त झालेल्या महिला
• अत्याचारग्रस्त महिला
• ट्रान्सजेंडर व्यक्ती
• देवदासी
• ३५ वर्षांवरील अविवाहित महिला
• तुरुंगवास भोगत असलेल्या कैद्यांच्या पत्नी

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी लाभार्थ्यांचे वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न २१,००० रुपये किंवा त्यापेक्षा कमी असावे किंवा त्यांचे नाव दरिद्री रेषेखालील (BPL) यादीत असावे.

पेन्शन रक्कम आणि वाढ

यापूर्वी या योजनेअंतर्गत एका लाभार्थ्याला मासिक १,५०० रुपये आणि कुटुंबातील दोन किंवा अधिक लाभार्थ्यांना १,८०० रुपये मिळत होते. परंतु, महायुती सरकारने नुकत्याच घेतलेल्या क्रांतिकारी निर्णयानुसार, विशेषतः दिव्यांग लाभार्थ्यांसाठी पेन्शन रक्कम वाढवून २,५०० रुपये प्रति महिना करण्यात आली आहे. हा निर्णय १ डिसेंबर २०२४ पासून लागू झाला आहे, आणि ही रक्कम थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (DBT) द्वारे जमा केली जाते.

पात्रता निकष

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे:

1. निवास: लाभार्थी हा महाराष्ट्राचा कायमस्वरूपी रहिवासी असावा (किमान १५ वर्षे).
2. वय: लाभार्थीचे वय ६५ वर्षांपेक्षा कमी असावे (दिव्यांग आणि इतर विशिष्ट श्रेणींसाठी).
3. उत्पन्न: कौटुंबिक वार्षिक उत्पन्न २१,००० रुपयांपेक्षा कमी असावे किंवा BPL यादीत नाव असावे.
4. कागदपत्रे:
   • वयाचा पुरावा (वैद्यकीय अधिकारी किंवा तलाठी यांनी जारी केलेले वयाचे प्रमाणपत्र, शाळेचे प्रमाणपत्र)
   • उत्पन्नाचा पुरावा (तलाठी यांनी जारी केलेले उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र किंवा BPL यादीचा पुरावा)
   • निवासाचा पुरावा
   • अपंगत्व प्रमाणपत्र (दिव्यांगांसाठी, केंद्र सरकारच्या निकषांनुसार)
   • विधवांसाठी पतीच्या मृत्यूचा दाखला
   • इतर विशिष्ट श्रेणींसाठी संबंधित कागदपत्रे (उदा., घटस्फोटाचे कागदपत्र, वैद्यकीय प्रमाणपत्र इ.)

अर्ज प्रक्रिया

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील पायऱ्या अवलंबाव्या:

1. कागदपत्रे गोळा करा: वरील सर्व आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवा.
2. अर्ज भरा: संजय गांधी निराधार अनुदान योजनेचा अर्ज जिल्हा कलेक्टर कार्यालय, तहसीलदार कार्यालय, तलाठी कार्यालय किंवा आपले सरकार पोर्टल (https://sas.mahait.org/) वर उपलब्ध आहे. अर्जामध्ये पासपोर्ट आकाराचा फोटो जोडा आणि सर्व कागदपत्रे स्वयं-साक्षांकित करा.
3. अर्ज सादर करा: अर्ज ऑनलाइन सेवा केंद्र, महा ई-सेवा केंद्र किंवा आपले सरकार पोर्टल मार्फत सादर करा. ऑफलाइन अर्ज तहसीलदार कार्यालयात किंवा कलेक्टर कार्यालयात जमा करा.
4. पडताळणी: तलाठी आणि तहसीलदार यांच्याद्वारे कागदपत्रांची पडताळणी केली जाते.
5. मंजुरी: पडताळणीनंतर, मंजूर लाभार्थ्यांना पेन्शन थेट बँक खात्यात जमा होते.

ऑनलाइन अर्जासाठी लिंक: https://sjsa.maharashtra.gov.in/en/scheme-category/special-assist[](https://sjsa.maharashtra.gov.in/scheme/sanjay-gandhi-niradhar-anudan-yojana/)

योजनेचा प्रभाव

हा निर्णय विशेषतः दिव्यांग बांधवांसाठी आणि इतर निराधार व्यक्तींसाठी आर्थिक स्थैर्य प्रदान करणारा आहे. वाढीव पेन्शन रक्कम त्यांच्या दैनंदिन गरजा पूर्ण करण्यास मदत करेल आणि त्यांना स्वावलंबी जीवन जगण्यासाठी प्रोत्साहन देईल. महाराष्ट्र सरकारच्या या पावलाचे सामाजिक कार्यकर्ते आणि लाभार्थ्यांनी स्वागत केले आहे.

संपर्क

• संजय गांधी योजना विभाग: जिल्हा कलेक्टर कार्यालय, तहसीलदार कार्यालय किंवा तलाठी कार्यालय
• वेबसाइट: https://sjsa.maharashtra.gov.in/ किंवा https://sas.mahait.org/