Ration Card e-KYC

Ration Card e-KYC:रेशन कार्ड ई-केवायसी मुदतवाढ

by

रेशन कार्ड ई-केवायसी मुदतवाढ: संपूर्ण माहिती आणि प्रक्रिया

रेशन कार्ड हे भारतातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे. राष्ट्रीय खाद्य सुरक्षा कायदा (NFSA) अंतर्गत, रेशन कार्ड धारकांना स्वस्त दरात अन्नधान्य आणि इतर आवश्यक वस्तूंचा पुरवठा केला जातो. याशिवाय, रेशन कार्ड अनेक सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठीही उपयुक्त आहे. मात्र, रेशन कार्ड योजनेचा योग्य आणि पारदर्शी लाभ मिळावा यासाठी सरकारने ई-केवायसी (e-KYC) प्रक्रिया अनिवार्य केली आहे. ही प्रक्रिया रेशन कार्ड धारकांची ओळख आणि पात्रता सत्यापित करण्यासाठी आहे, ज्यामुळे नकली आणि अपात्र लाभार्थ्यांना रोखता येईल.

रेशन कार्ड ई-केवायसीसाठी मुदतवाढ देण्यात आली आहे, आणि याबाबत अनेकांना संपूर्ण माहिती हवी आहे. या लेखात आपण रेशन कार्ड ई-केवायसी, त्याची गरज, प्रक्रिया, आवश्यक कागदपत्रे, आणि मुदतवाढीशी संबंधित नवीन याबद्दल सविस्तर माहिती घेऊ.

रेशन कार्ड ई-केवायसी म्हणजे काय?

ई-केवायसी (Electronic Know Your Customer) ही एक डिजिटल प्रक्रिया आहे, ज्यामध्ये रेशन कार्ड धारकांची ओळख आधार कार्डद्वारे सत्यापित केली जाते. ही प्रक्रिया रेशन वितरण प्रणालीला अधिक पारदर्शी आणि सुरक्षित बनवते. यामुळे केवळ पात्र लाभार्थ्यांनाच सरकारी योजनांचा लाभ मिळेल याची खात्री केली जाते. ई-केवायसीद्वारे रेशन कार्डमधील डुप्लिकेट किंवा नकली नोंदी काढून टाकणे आणि रिकॉर्ड्स डिजिटल स्वरूपात सुरक्षित ठेवणे शक्य होते.

ई-केवायसीचे उद्दिष्ट

  • पारदर्शिता: रेशन वितरण प्रणालीत पारदर्शिता आणणे आणि अपात्र व्यक्तींना लाभ मिळण्यापासून रोखणे.
  • डिजिटल रिकॉर्ड्स: सर्व माहिती डिजिटल स्वरूपात संग्रहित करून रिकॉर्ड्स सुरक्षित आणि अचूक ठेवणे.
  • नकली कार्ड्सवर नियंत्रण: डुप्लिकेट किंवा बनावट रेशन कार्ड्स काढून टाकणे.
  • पात्र लाभार्थ्यांना प्राधान्य: केवळ गरजू आणि पात्र व्यक्तींनाच योजनांचा लाभ मिळेल याची खात्री करणे.

ई-केवायसीसाठी मुदतवाढ: नवीन अपडेट् स

भारत सरकारने रेशन कार्ड धारकांसाठी ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करण्याची अंतिम मुदत अनेकदा वाढवली आहे. यामागील कारण म्हणजे अनेक लाभार्थ्यांना, विशेषतः ग्रामीण आणि दुर्गम भागातील लोकांना, ही प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी अधिक वेळ देणे. खालीलप्रमाणे काही नवीन अपडेट् स आहेत:

  1. मुदतवाढीची नवीन तारीख:
    • यापूर्वी ई-केवायसीसाठी अंतिम मुदत 31 डिसेंबर 2024 होती, जी आता वाढवून 30 जून 2025 करण्यात आली आहे.
    • काही राज्यांमध्ये, जसे की उत्तर प्रदेशात, ही मुदत फेब्रुवारी 2025 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
    • विशेषतः दुर्गम भागात सुमारे 12 लाख युनिट्सचे सत्यापन बाकी आहे, यामुळे सरकारने ही मुदतवाढ दिली आहे.
  2. प्रक्रियेची अनिवार्यता:
    • रेशन कार्ड धारकांनी जर ई-केवायसी पूर्ण केली नाही, तर त्यांचे नाव रेशन कार्ड लाभार्थ्यांच्या यादीतून काढले जाऊ शकते, आणि त्यांना मुफ्त राशन मिळणे बंद होईल.
  3. नवीन नियम:
    • केंद्र सरकारने नुकतेच नवीन नियम लागू केले आहेत, ज्यामुळे प्रत्येक 5 वर्षांनी रेशन कार्ड धारकांना ई-केवायसी करणे अनिवार्य आहे.
    • जर रेशन कार्ड 6 महिन्यांपेक्षा जास्त काळ निष्क्रिय असेल, तर ते निष्क्रिय केले जाऊ शकते.
  4. सुविधा:
    • आता रेशन कार्ड धारकांना त्यांच्या गावी किंवा मूळ राज्यात परत जाण्याची गरज नाही. ते देशातील कोणत्याही जन वितरण प्रणाली (PDS) दुकानात जाऊन ई-केवायसी करू शकतात.

ई-केवायसी प्रक्रिया कशी करावी?

रेशन कार्ड ई-केवायसी दोन प्रकारे पूर्ण करता येते: ऑनलाइन आणि ऑफलाइन. खालीलप्रमाणे ही प्रक्रिया सविस्तरपणे समजावून सांगितली आहे.

1. ऑनलाइन ई-केवायसी प्रक्रिया

ऑनलाइन प्रक्रिया घरबसल्या मोबाइल किंवा संगणकाद्वारे पूर्ण करता येते. यासाठी खालील स्टेप्स फॉलो करा:

आवश्यक अ‍ॅप्स आणि साधने

  • Mera Ration App किंवा Mera eKYC App आणि Aadhaar Face RD App डाउनलोड करा. (नोंद: Mera Ration 2.0 अ‍ॅपवर सध्या ई-केवायसी सुविधा उपलब्ध नाही.)
  • आधार कार्डशी लिंक केलेला सक्रिय मोबाइल नंबर.
  • इंटरनेट कनेक्शन.

स्टेप-बाय-स्टेप प्रक्रिया

  1. अ‍ॅप डाउनलोड करा: Google Play Store वरून Mera eKYC आणि Aadhaar Face RD अ‍ॅप्स डाउनलोड करा.
  2. राज्य आणि स्थान निवडा:अ‍ॅप उघडल्यानंतर आपले राज्य आणि स्थान निवडा.
  3. आधार नंबर टाका: रेशन कार्डशी संबंधित आधार नंबर प्रविष्ट करा.
  4. OTP सत्यापन: आधारशी लिंक केलेल्या मोबाइल नंबरवर प्राप्त झालेला OTP टाका.
  5. फेस स्कॅनिंग: Aadhaar Face RD अ‍ॅपद्वारे सेल्फी कॅमेरा वापरून फेस स्कॅनिंग करा.
  6. प्रक्रिया पूर्ण: सर्व सदस्यांचे सत्यापन पूर्ण झाल्यावर ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण होईल.
  7. स्थिती तपासा: NFSA पोर्टल किंवा Mera Ration अ‍ॅपवर जाऊन तुमच्या ई-केवायसीची स्थिती तपासा.

टीप

  • रेशन कार्डमधील प्रत्येक सदस्याची स्वतंत्रपणे ई-केवायसी करणे आवश्यक आहे. जर एखाद्या सदस्याची ई-केवायसी पूर्ण झाली